تاج یک کلاه نمادین است که از گذشته تا به امروز نماد به رسمیت شناخته شدن پادشاهان محسوب می شود. تاج ها عمدتا از طلا و نقره ساخته می شوند و به جواهراتی با ارزش مادی بسیار زیاد مزین می شوند.
در ادامه به بررسی سه تاج تاریخ ایران میپردازیم که نشان دهنده هنر جواهر سازی و علاقه ی پادشاهان ایران به جواهرات می باشند.
تاج کیانی
از زمان فروپاشی ساسانیان به بعد استفاده از تاج جای خودش را به استفاده از جقه (قطعه ای ساخته شده از پر و گوهر) داد ولی فتحعلی شاه قاجار این سنت را شکست و دستور ساخت یک تاج را داد که در سال 1212 ساخته شد و تاج کیانی نام گرفت.
این تاج، تاج پادشاهی در دوره ی قاجار می باشد و بعد از ساخته شدن به صورت نمادین در تمام جشن های تاجگذاری پادشاهان قاجار از آن استفاده شد و عکس های آن روی بسیاری از پرچم ها، اسکناس ها، سکه ها و … به جا مانده از آن زمان وجود دارد.این تاج برگرفته از طلا، نقره، مخمل قرمز است و به جواهراتی مانند الماس مروارید مزین شده است.
تاج پهلوی
هنگامی که رضا شاه به قدرت رسید راضی نشد که از تاج کیانی که برای شاهان قاجار بود برای تاج گذاری استفاده کند و دستور ساخت تاجی برای خاندان پهلوی را داد. این تاج که متشکل از طلا، نقره و مخمل قرمز است به دست جواهر سازان ایرانی و زیر نظر حاج سراج الدین جواهری با الهام از تاج های زمان ساسانیان در سال 1304 ساخته شد و آخرین بار توسط محمد رضا شاه پهلوی در 4 آبان 1346، در زمان تاج گذاری، استفاده شد.ارتفاع و عرض این تاج 29.8 و 19.8 سانتی متر و وزن آن حدودا 2 کیلوگرم است.سنگ های این تاج عموما از جواهرات سلطنتی بوده و به تنهایی هم بسیار ارزشمند هستند.به طور کلی دراین تاج از 3380 تکه الماس به وزن 1144 قیراط، 5 تکه زمرد به وزن 199 قیراط، دو قطعه یاقوت کبود به وزن 19 قیراط و 368 مروارید طبیعی استفاده شده است. مروارید ها به صورت زیبایی در سه ردیف قرار گرفته اند و بزرگترین الماس این تاج که الماس برلیان زرد است به صورت یک خورشید در میان الماس های کوچکتر قرار گرفته است.
تاج شهبانو
در سال 1346 برای اولین بار در تاریخ، محمد رضا شاه پهلوی در پی انقلاب سفید تصمیم گرفت که در جشن تاجگذاری خویش، فرح، همسر خود را هم تاج گذاری کند و حرکتی را در تاریخ انجام داد که هیچ کدام از شاهان ایرانی دیگر هیچوقت انجام نداده بودند و به این منظور دستور ساخت یک تاج را داد و افتخار ساخت آن نصیب ونکلیف، برند فرانسوی، شد.از آن جایی که در ساخت این تاج از جواهرات سلطنتی استفاده شده و خارج کردن این جواهرات از کشور غیر قانونی بود شرکت ونکلیف گروهی از جواهر سازان خود را به تهران اعزام کرد و پس از شش ماه فرآیند ساخت تاج دو کیلوگرمی شهبانو تکمیل شد.این تاج از مخمل زیبای سبز رنگ ،طلای سفید و نقره ساخته شده و به 38 زمرد، 34 یاقوت،105 مروارید، 1446 الماس، 2 اسپینل و یک زمرد شش ضلعی که در مرکز تاج مزین شده است.
خوشبختانه هر سه ی این تاج ها هنوز در کشور عزیزمان هستند و شما میتوانید با مراجعه به موزه ی جواهرات ملی از تماشای آن ها لذت ببرید.
